Door Thamara Van de Ven-Werkhoven
In ons gezin kijken we elk jaar met kerst de film ‘Home Alone’. Hoe vertrouwd was het om 'm afgelopen kerst weer te kijken en zo vast te houden aan een traditie die uit een andere tijd komt. Er is een zin in de film die me nooit eerder is opgevallen en juist nu is blijven hangen: “Bedenk wat het beste is wat je voor anderen kan doen, en ga het dan doen. Volg gewoon de ster in je eigen hart” En dat is precies wat ik heb gedaan het afgelopen half jaar.
Als IC-buddy heb ik een nieuwe rol. Je bent te gast op een afdeling waar je normaal heel weinig van meekrijgt. En tegelijkertijd wordt er veel van je verwacht. Dat je dingen ziet, doet en oppakt. Bizar hoe vanzelfsprekend ik, maar vooral mijn collega’s van de IC mij accepteren in mijn andere rol. Trots zeg ik tegen elk nieuwe persoon: ‘Ik ben IC-buddy.’
In een korte tijd heb ik zoveel gezien en gedaan. Volwassen zorg, IC of COVID-gerelateerd. Vaak in combinatie met elkaar. Ook mijn IC-collega’s zitten al maanden in deze achtbaan, ik ben alleen maar achterin gesprongen.
De eerste sprong was er een in het diepe. Ik moest er echt aan wennen dat een gesedeerde patiënt niet terug kan praten of sterk kan reageren op je aanraking bij verzorging. En ik moest wennen aan alle piepjes. Het werken is veel technischer dan op de Kinderafdeling. Met alle apparatuur om het bed en de vele knopjes... Nu moest er bij mij een knopje om.
Het verzorgen van een patiënt is intensief. Patiënten die in slaap zijn, zijn zwaar en slap en bewegen niet mee. Als buddy is het fijn om daarbij te ondersteunen. Veranderingen opmerkingen is belangrijk. Toch is de verzorging ondanks alle toeters en bellen op de een of andere manier intiem. Je leert in sneltreinvaart naar je patiënt kijken. Wanneer is hij onrustig? Waardoor kalmeert zij? Wat vertel ik hen ondanks dat ze er maar flarden van meekrijgen? Je kunt niet met de patiënt in gesprek, maar leert wel elke moedervlek, litteken of tatoeage kennen.
Je voelt hoe sterk de patiënt is, maar je voelt het ook als de liefdevolle verzorging geen effect meer heeft. Als het op is om te vechten. Met het besef dat je nooit meer met de patiënt zult praten en al het andere in je hart bewaard blijft. Het is mooi dat ik als buddy in het heftigste of vaak laatste stukje van iemands leven samen met mijn collega’s voor diegene mag zorgen. Dat ik datgene doe wat ik voor anderen kan doen en daarmee de ster in mijn eigen hart volg.
In deze hectische periode is mijn rooster omgezet en zijn bijna al mijn diensten op de IC. Heel af en toe mag ik even op mijn eigen afdeling werken. Het contrast is dan ontzettend groot. Zoals toen ik in een ritje van twee nachtdiensten in de eerste nacht op de IC ondersteunde met draaien op de buik van een patiënt van ruim honderd kilo. Het gewicht verdelend met mijn drie andere collega’s en de arts aan het hoofdeind. Daarna moest de patiënt echt even bijkomen van onze aanraking en het draaien.
De nacht erna zorgde ik voor een prematuur kindje van 1300 gram. Tijdens het verzorgingsmoment was het kindje onrustig, omdat aanraken niet fijn is als je lekker in de couveuse ligt te slapen. Ik draaide het kleine mannetje op z’n buik met mijn ene hand, de andere over hem heen gevouwen. Langzaamaan werd hij rustig onder mijn handpalm. Ik heb hem daarna weer met rust gelaten. Omdat hij echt even moest bijkomen van het aanraken en het draaien.
Een patiënt op de IC is net zoals een kind kwetsbaar. Als buddy zie ik de verantwoordelijkheid die de verpleegkundige hierin heeft. Het is heftig om te zien hoe een patiënt aan de beademing erbij ligt, hoe het lichaam op en neergaat op het geluid van het beademingsapparaat.
Ik groeide in mijn rol, net zoals dat ik de ziektebeelden uit mijn studieboeken tot leven zag komen. Het effect van de medicatie op de patiënt. Maar vooral bij mezelf te ervaren hoe het is om voor een COVID-patiënt op de IC te zorgen. Ik herken veel dingen vanuit de buddy-opleiding. Ik kan steeds meer linken leggen. Toch zit mijn hoofd vooral vol van alle indrukken en is er nauwelijks tijd om dat een plekje te geven. Indrukken van het hier zijn. Van de totaal andere werkwijze. Van de nieuwe rol en hoe ik daar invulling aan geef.
Nu probeer ik de snelheid bij te houden. Het allermooiste van deze achtbaan waarin ik ben beland is de samenwerking. Om te ervaren, maar vooral te leren. Want dat gebeurt op zo’n bijzondere wijze op de IC.
Doordat ik niet alleen op de IC, maar ook op de corona-verpleegafdeling werk, zie ik regelmatig COVID-patiënten terug op de afdeling, of juist die verslechterd zijn op de IC. Het lijkt in evenwicht. Toch maken de patiënten op de IC het meeste indruk. Het multiorgaanfalen, het draaien van het hoofd of de patiënt op buikligging volgens protocol. De regelmatige controles in het bloed en het besef dat de patiënt snel kan verslechteren.
Ik merk dat ik het werk sinds ik buddy ben iedere dag mee naar huis neem. Het fysieke en het mentale. De gevolgen van het ziektebeeld (wat maar niet lijkt te wennen, ondanks dat ik daar al een hele tijd mee geconfronteerd word) en het overlijden. En vaak vraag ik me af of dat ook zo zou zijn als ik ‘normaal’ op de IC zou werken. Het heeft geen nut mezelf deze vraag te stellen. Ik bevind me nu eenmaal achterin de achtbaan bij mijn IC-collega’s. En als je me nog niet kent, wil ik nog even trots tegen je zeggen: ‘Ik volg de ster in mijn eigen hart, want ik ben IC-buddy’.
Thamara van de Ven – Werkhoven is kinderverpleegkundige in hart en nieren. Tijdens de coronaperiode is ze ook werkzaam als IC-buddy op de corona-afdelingen. Haar blog gaat over haar eerste avonddienst op de Corona Cohort afdeling. Naast het zorgen voor de kinderen, vindt ze het heerlijk om te schrijven en anderen mee te nemen in haar verhalen.
