‘Bescherm jezelf en je kind tegen baarmoederhalskanker’

Het HPV-virus speelt een grote rol bij het ontstaan van baarmoederhalskanker. Maar wist je dat er meer dan 100 varianten van dit virus bestaan? “De meeste soorten zijn heel onschuldig”, vertelt Kinge. “Denk aan wratjes op je hand, die je makkelijk kunt laten behandelen. Of bijvoorbeeld genitale wratjes. Die kunnen schaamte of ongemak veroorzaken, maar zijn niet gevaarlijk voor je gezondheid.”

Ook zijn er varianten van het virus die kanker kunnen veroorzaken zoals baarmoederhalskanker, maar ook kanker van de schaamlippen, vagina, anus, penis en mond-en keelholte.

Je lichaam aan het werk

Bij het HPV-virus zijn er een aantal hoogrisico-varianten. Ze heten zo omdat ze veel afwijkingen veroorzaken op de baarmoedermond. Het HPV-virus draag je over door seksueel contact. Zelfs een condoom beschermt hier niet voor de volle honderd procent tegen.

Kinge legt uit dat het lichaam in het grootste gedeelte van de gevallen van een HPV-infectie dit virus vanzelf opruimt. “Net zoals je lichaam een griepvirus opruimt. Maar bij een klein percentage lukt dat niet en kan het virus leiden tot afwijkingen zoals voorstadia van kanker. Roken kan één van de oorzaken zijn dat je lichaam het virus niet goed kan opruimen, maar ook bijvoorbeeld bepaalde medicijnen of aandoeningen.”

Het belang van vaccinatie

De HPV-vaccinatie is een belangrijke stap in de preventie van baarmoederhalskanker. “Als we het virus de wereld uit kunnen helpen, kunnen we ook proberen baarmoederhalskanker uit te bannen.” De vaccinatie is onderdeel van het Rijksvaccinatieprogramma en wordt sinds 2010 aangeboden aan meisjes – vanaf 2022 ook aan jongens.

Kinderen worden opgeroepen vanaf 9 jaar en krijgen dan twee prikken. Jongens worden dus ook opgeroepen en dit is belangrijk om groepsimmuniteit te creëren. Daarnaast kunnen jongens ook HPV-gerelateerde kanker krijgen, zoals bijvoorbeeld kanker van de anus, penis of mond/keelholte. Met een vaccinatie verlaag je deze kans.

Nu al nadenken over later

“Helaas ligt de opkomst voor deze vaccinatie rond de 50 tot 60 procent. Veel ouders twijfelen omdat ze er weinig over weten, vanwege godsdienstige redenen of omdat ze het ongemakkelijk vinden om er nu al over na te denken dat hun kind later seksueel actief zal zijn.“

“Maar het is belangrijk dat je de vaccinatie krijgt. Het werkt het beste als je nog niet in contact bent gekomen met het virus. Vandaar ook de aanbeveling om de vaccinatie het liefst te nemen voordat je  seksueel actief bent – hoe eerder je de vaccinatie krijgt, hoe beter”, zegt Kinge. “Je kunt je trouwens op latere leeftijd ook nog laten vaccineren, maar dan moet je het soms zelf betalen.”

Vroeg erbij dankzij screening

Behalve de vaccinatie is het bevolkingsonderzoek een manier om baarmoederhalskanker te voorkomen. Jaarlijks krijgen zo’n 500.000 vrouwen in Nederland, van 30 tot 60 jaar oud, een oproep voor een uitstrijkje. Dit onderzoek kan vroegtijdige afwijkingen opsporen die door het virus zijn veroorzaakt. “Van die 500.000 vrouwen heeft ongeveer 10 procent het virus”, vertelt Kinge. “En daarvan krijgt 10 procent een afwijkende uitslag die verder onderzocht moet worden.”

Een afwijkende uitslag betekent niet meteen dat je kanker hebt, maar het kan wel wijzen op voorstadia van kanker. “We kunnen die voorstadia heel goed behandelen.” Zijn er afwijkende cellen te zien bij het uitstrijkje, dan volgt een weefselonderzoek in het ziekenhuis. Er kan dan sprake zijn van drie zogeheten CIN-klassen:

Bij CIN-1 is er een lichte afwijking die het lichaam zelf kan opruimen.
Bij CIN-2 bespreek je samen met de gynaecoloog of je gaat behandelen.
Bij CIN-3 haalt de gynaecoloog een klein stukje weefsel met de beschadigde cellen weg (lis-excisie).

Geen reden tot paniek

In alle voorstadia is geen reden tot paniek; zelfs bij CIN-3 is er nog geen sprake van baarmoederhalskanker. “Soms krijgt je immuunsysteem na de lis-excisie zo’n boost dat het virus opgeruimd wordt”, weet Kinge. Ook houdt de gynaecoloog alles in de gaten met controle-uitstrijkjes.

Kinge benadrukt dat het bij elk stadium het belangrijk is om rustig te blijven. “We behandelen het vaak vroeg en effectief, waardoor het risico op verdere problemen minimaal is.” Veel vrouwen zien ertegenop om een uitstrijkje te laten doen omdat ze het spannend of ongemakkelijk vinden.

Kinge begrijpt dat: “Toch is het enorm belangrijk. Als je het bij de huisarts niet prettig vindt, kun je tegenwoordig ook in het bevolkingsonderzoek een HPV-thuistest aanvragen.” Met deze thuistest kun je zelf controleren of je het HPV-virus hebt. Komt er uit de test dat je drager bent, volg dan alsnog de stappen via de huisarts.

Preventie en checks

Stop baarmoederhalskanker voordat het begint. Het advies van Kinge is duidelijk: overweeg nadrukkelijk om je kind te laten vaccineren tegen HPV en neem als vrouw deel aan het bevolkingsonderzoek. Door deze stappen te zetten, kunnen we baarmoederhalskanker (en de voorstadia) steeds beter voorkomen en vroegtijdig opsporen. De behandeling van voorstadia verloopt vaak goed en de meeste afwijkingen kunnen zonder grote ingrepen worden opgelost.

Zorg dus dat je alert blijft. Heb je klachten zoals tussentijds bloedverlies of bloedverlies tijdens het vrijen? Heb je vragen over HPV of de vaccinatie? Wacht niet, maar neem contact op met je huisarts. Kinge: “Samen kunnen we baarmoederhalskanker een stap voor zijn!”